Trên thị trường hiện nay có vô vàn thương hiệu khác nhau, vì thế doanh nghiệp muốn có được vị trí nhất định trong lòng người tiêu dùng phải có một chiến lược định vị đúng đắn, tạo nên dấu ấn riêng. Vậy định vị thương hiệu – brand positioning là gì và xây dựng chiến lược định vị thương hiệu (Brand Positioning) như thế nào cho hiệu quả? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết này!
1. Brand Positioning – Định vị thương hiệu là gì?
Định vị thương hiệu là gì? Hiểu một cách đơn giản, định vị thương hiệu (Brand Positioning) là việc doanh nghiệp tạo ra cho sản phẩm/dịch vụ của họ một vị thế riêng mà nhờ vào đó mà người tiêu dùng có thể phân biệt được thương hiệu so với các đối thủ cạnh tranh khác.
Ví dụ: Porsche định vị mình là dòng xe hạng sang thuộc hàng hiếm mà không phải ai cũng có thể sở hữu. Chính điều này đã tạo nên sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh cùng phân khúc như: Mercedes-Benz, BMW, Range Rover,…
Não bộ con người hoạt động theo nguyên tắc sắp xếp những đặc tính cần thiết vào bộ nhớ rồi truy xuất ra khi cần thực hiện quyết định nào đó. Do đó một thương hiệu được định vị thành công là khi nhắc đến một đặc tính thương hiệu nào đó mà khách hàng ngay lập tức có thể liên kết, gợi nhớ đến doanh nghiệp.
Ví dụ: Một khách hàng muốn mua một chiếc TV thì họ sẽ luôn nghĩ ra sẵn những đặc tính mà họ mong muốn chẳng hạn như độ bền, giá bán, mẫu mã, sự uy tín,… Thương hiệu TV nằm trong “top of mind” của họ lúc này sẽ được cân nhắc đầu tiên. Nếu đáp ứng được những tiêu chí trên, khách hàng sẽ có thể ra quyết định mua ngay.
2. Digital Brand Positioning – Định vị thương hiệu số là gì?
Sau khi hiểu được “định vị thương hiệu là gì?” thì việc đi vào tìm hiểu về định vị thương hiệu số sẽ dễ dàng hơn.
Định vị thương hiệu số là việc mà doanh nghiệp tạo dựng cho sản phẩm/dịch một vị thế riêng trong lòng người tiêu dùng trực tuyến, giúp họ dễ dàng nhận ra bạn giữa vô vàn đối thủ cạnh tranh trên nền tảng số.
Người tiêu dùng hiện nay hoạt động phần lớn trên các nền tảng số nên việc định vị thương hiệu số thành công sẽ là đòn bẩy giúp doanh nghiệp dễ dàng thực thi các chiến lược marketing hiệu quả.
3. Tầm quan trọng của định vị thương hiệu
Việc định vị thương hiệu ngày càng trở nên quan trọng. Một thương hiệu nổi tiếng, uy tín được định vị tốt sẽ giúp thu hút được đông đảo khách hàng. 4 vai trò dưới đây sẽ giúp lý giải thắc mắc tại sao phải định vị thương hiệu.
Định vị thương hiệu có 4 vai trò quan trọng, đó là: giúp doanh nghiệp xác định được xu hướng trên thị trường, gia tăng sự uy tín, tạo dựng chỗ đứng vững chắc và thúc đẩy phát triển thương hiệu số.
3.1. Xác định được xu hướng trên thị trường
Định vị thương hiệu luôn gắn liền với tiến trình phát triển của một doanh nghiệp, tổ chức. Doanh nghiệp muốn giữ vững được vị thế trên thị trường thì phải không ngừng nghiên cứu về thị trường và hoạt động của đối thủ cạnh tranh. Nhờ đó, họ sẽ dễ dàng xác định các lợi thế đặc biệt và nắm được các xu hướng mới nhất trên thị trường để đề ra những chiến lược phù hợp.
3.2. Gia tăng sự tin tưởng của khách hàng
Một khi doanh nghiệp đã có được những dấu ấn riêng trong lòng khách hàng thì uy tín của thương hiệu sẽ tăng lên. Thêm vào đó, người tiêu dùng thì cũng ngày càng thông thái hơn và họ sẽ luôn lựa chọn sử dụng sản phẩm/dịch vụ của những thương hiệu có uy tín. Do vậy, doanh nghiệp được định vị tốt sẽ nhận được sự tín nhiệm từ khách hàng. Từ đó doanh nghiệp sẽ có được một lượng khách hàng trung thành ổn định, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển trong tương lai.
3.3. Tạo ra chỗ đứng vững chắc cho thương hiệu
Có định vị tốt đồng nghĩa với việc thương hiệu đã có được một chỗ đứng nhất định trên thị trường cũng như trong tâm trí của người tiêu dùng. Từ đó, doanh nghiệp sẽ luôn có một lượng khách hàng ổn định và sẵn sàng trải nghiệm các sản phẩm, dịch vụ của mình.
Điều này cũng tác động trực tiếp đến số lượng sản phẩm/dịch vụ bán ra cũng như doanh thu của công ty. Đây chính là đòn bẩy giúp mở rộng doanh nghiệp trong tương lai mà không cần phải tốn quá nhiều chi phí để thiết lập chiến lược thương hiệu.
Ví dụ: Apple là minh chứng điển hình cho việc định vị thương hiệu thành công và có được chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Nhắc đến Apple người ta sẽ nghĩ ngay đến những sản phẩm với thiết kế thời thượng, đẳng cấp cùng logo quả táo bị khuyết đặc trưng. Mỗi khi tung ra một dòng sản phẩm mới, không cần quảng cáo quá rầm rộ nhưng những sản phẩm của Apple luôn được người tiêu dùng săn đón nồng nhiệt.
3.4. Giúp phát triển thương hiệu số
Việc doanh nghiệp sở hữu một thương hiệu số mạnh hiện nay đóng vai trò vô cùng quan trọng giúp nâng cao giá trị doanh nghiệp và sự tin yêu nơi người tiêu dùng. Đặc biệt điều này lại càng quan trọng trong thời đại 4.0, đa phần khách hàng của doanh nghiệp đều sử dụng Internet. Nhờ vào những dữ liệu thu thập được trên nền tảng số, doanh nghiệp có thể dễ dàng tiếp cận và lắng nghe những phản hồi của khách hàng để cải thiện chất lượng sản phẩm/dịch vụ.
Để có thể phát triển thương hiệu số thì việc định vị thương hiệu tốt trước tiên đóng một vai trò vô cùng quan trọng. Việc định vị thương hiệu tốt sẽ tạo ra sự nhất quán xuyên suốt trong nội dung và cách mà doanh nghiệp truyền tải thông điệp đến khách hàng trực tuyến. Sự nhất quán đó sẽ tạo nên độ uy tín và chuyên nghiệp hơn cho thương hiệu số của doanh nghiệp. Một thống kê đã chỉ ra, tính nhất quán của thương hiệu giúp tăng khả năng trung thành của người tiêu dùng với thương hiệu cao hơn 33% và có khả năng ủng hộ thương hiệu cao hơn 27%. Đây sẽ là đòn bẩy để phát triển thương hiệu số trong dài hạn.
4. Các phương pháp định vị thương hiệu
Mỗi doanh nghiệp sẽ có những phương pháp định vị thương hiệu khác nhau, thậm chí có thể kết hợp nhiều phương pháp định vị. Ở phần này, GOBRANDING sẽ chia sẻ cho bạn 9 phương pháp định vị thương hiệu phổ biến nhất.
4.1. Định vị dựa vào chất lượng
Chất lượng sản phẩm luôn là yếu tố cơ bản nhận được sự ưu ái của khách hàng nhưng đòi hỏi một quá trình lâu dài và bền bỉ. Tuy nhiên khi đã định vị thành công dựa vào chất lượng sản phẩm thì thương hiệu của bạn sẽ có thể để lại được những ấn tượng tích cực trong tâm trí của khách hàng và sống mãi với thời gian.
Ví dụ: TH True Milk định vị mình là sản phẩm sữa tươi sạch nguyên chất hoàn toàn từ thiên nhiên với thông điệp “Thật sự thiên nhiên”.
4.2. Định vị dựa vào giá trị
Giá trị là những gì khách hàng muốn nhận được so với những gì mà họ đã bỏ ra. Điều này đem lại cho khách hàng sự hài lòng và mong muốn gắn kết với thương hiệu. Điển hình cho cách định vị thương hiệu dựa vào giá trị đó là những thương hiệu xe như Porsche, BMW,.. Ngoài việc đáp ứng nhu cầu di chuyển còn mang đến cho người sở hữu sự đẳng cấp, sang trọng.
4.3. Định vị dựa vào tính năng
Định vị theo tính năng của sản phẩm là phương pháp được ứng dụng nhiều nhất trong ngành hàng công nghệ, đặc biệt là di động. Áp dụng phương pháp định vị này có thể giúp thị phần của doanh nghiệp tăng nhanh chóng, đặc biệt nếu sản phẩm tiên phong trên thị trường với những tính năng độc đáo chưa ai có. Tuy nhiên, phương pháp này sẽ dễ dàng mất tác dụng nếu trên thị trường xuất hiện những sản phẩm tương tự. Do vậy đòi hỏi doanh nghiệp phải liên tục đổi mới sản phẩm để cạnh tranh trên thị trường.
4.4. Định vị dựa vào mối quan hệ
Định vị dựa vào mối quan hệ có thể xuất phát từ chính các dòng sản phẩm khác của doanh nghiệp, mối quan hệ với đối thủ cạnh tranh hoặc mối quan hệ với khách hàng. Việc thiết lập mối quan hệ lâu bền giữa doanh nghiệp với khách hàng sẽ giúp xây dựng được một thương hiệu mạnh và dễ dàng được khách hàng đón nhận.
Ví dụ: Slogan của Viettel “Theo cách của bạn” – khuyến khích khách hàng hãy tự tin sáng tạo và thể hiện bản thân vì một cuộc sống tốt đẹp hơn.
4.5. Định vị dựa vào mong muốn
Sản phẩm có khả năng khơi gợi được những mong muốn của khách hàng sẽ tạo được những dấu ấn và động lực trong tâm trí của họ. Phương pháp định vị thương hiệu này giúp tạo niềm tin cho khách hàng về những điều mà họ mong muốn.
Ví dụ: X – men với định vị “đàn ông đích thực” xây dựng nên hình tượng một người đàn ông bản lĩnh, lịch lãm mà nhiều người theo đuổi.
4.6. Định vị dựa vào công dụng
Định vị dựa vào công dụng là phương pháp định vị thể hiện được những lợi ích mà khách hàng cảm nhận được khi sử dụng sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp. Phương pháp này sẽ giúp cho doanh nghiệp trong ngắn hạn đạt được hiệu quả và vị thế cạnh tranh. Tuy nhiên sẽ là một bất lợi nếu bị đối thủ cạnh tranh bắt chước hoặc vượt xa với những đột phá mới mẻ hơn.
Ví dụ: Head & Shoulder định vị là dòng sản phẩm dầu gội đầu có công dụng trị gàu hiệu quả.
4.7. Định vị dựa vào vấn đề/giải pháp
Phương pháp này dựa trên giả thuyết cho rằng đôi khi điều người tiêu dùng mong muốn ở một sản phẩm/dịch vụ đó là khả năng giải quyết được vấn đề họ đang gặp phải. Nếu thương hiệu của bạn đáp ứng được điều này sẽ giúp tạo được ấn tượng tốt đối với khách hàng.
Phương pháp này thích hợp cho một số ngành hàng như công nghệ thông tin, dịch vụ tài chính, bảo hiểm,… Vấn đề của người tiêu dùng luôn không ngừng phát sinh vì thế doanh nghiệp áp dụng phương pháp định vị này cần phải không ngừng cải tiến sản phẩm/dịch vụ để giữ vững được uy tín thương hiệu.
4.8. Định vị dựa trên đối thủ
Đây là phương pháp định vị thương hiệu được nhiều nhãn hàng, thương hiệu lớn áp dụng. Phương pháp định vị này dựa trên cơ sở là thương hiệu sẽ so sánh sản phẩm/dịch vụ của mình với đối thủ cạnh tranh để nhấn mạnh chất lượng, sự khác biệt của mình. Tuy nhiên thì phương pháp này cũng tồn tại một nhược điểm, nếu quá lạm dụng sẽ khiến cho hình ảnh thương hiệu không đẹp vì đang cố tình hạ thấp đối thủ.
Ví dụ: Điển hình là cuộc chiến giữa 2 thương hiệu Milo và Ovaltine. Trong khi Milo định vị mình là “Nhà vô địch làm từ Milo” thì Ovaltine lại định vị là “Chẳng cần vô địch, chỉ cần con thích”.
4.9. Định vị dựa vào cảm xúc
Đây là phương pháp định vị thương hiệu đánh mạnh vào cảm xúc của khách hàng thông qua nhu cầu, tình cảm, mong muốn, sở thích,… của họ. Chiến lược định vị dựa vào cảm xúc được đánh giá mang lại hiệu quả cao.
Ví dụ điển hình cho thương hiệu áp dụng thành công phương pháp định vị dựa vào cảm xúc là Baemin. Chỉ bằng những thiết kế vô cùng đơn giản, nội dung ngắn gọn nhưng đánh mạnh vào cảm xúc của người tiêu dùng như “Baemin tới ngay”, “Nhà em quận mấy chờ đấy anh giao”,…
5. Các bước để xây dựng chiến lược định vị thương hiệu
Để xây dựng được một chiến lược định vị thành công cần trải quy trình định vị thương hiệu 5 bước như dưới đây.
5.1. Nhận dạng khách hàng mục tiêu
Bước đầu tiên vô cùng quan trọng đó chính là xác định đối tượng khách hàng mục tiêu. Chỉ khi bạn biết rõ được sản phẩm/dịch vụ của mình làm ra để hướng đến đối tượng nào thì mới có thể đề ra chiến lược định vị đúng đắn, đánh trúng insight khách hàng. Để làm được điều này, trước hết cần phác thảo một cách chi tiết nhất về các đối tượng mà doanh nghiệp hướng tới.
Việc thấu hiểu khách hàng cũng vô cùng quan trọng. Khi bạn đặt mình vào vị trí của khách hàng để cảm thông, chia sẻ và đưa ra những giải pháp có tính khả thi cao, giải quyết được những vấn đề họ đang gặp phải, điều này sẽ tạo dựng được lòng tin và sự yêu mến từ khách hàng. Đồng thời doanh nghiệp sẽ dễ dàng đưa ra chiến lược định vị thương hiệu cũng như nâng cao mức độ nhận thức về thương hiệu.
5.2. Phân tích đối thủ cạnh tranh
Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh luôn là một bước làm quan trọng trước khi doanh nghiệp đưa ra những quyết định lựa chọn hướng đi cho riêng mình. Chỉ khi hiểu rõ được đối thủ cạnh tranh thì mới có thể xác định được những ưu điểm, mặt hạn chế cũng như những thách thức có thể xảy ra. Từ đó, doanh nghiệp mới có thể xây dựng được những đặc trưng, khác biệt của mình so với đối thủ.
Doanh nghiệp có thể phân tích đối thủ bằng việc đặt ra các câu hỏi như: Khách hàng nhận biết thương hiệu đối thủ như thế nào? Thế mạnh thương hiệu của họ có tính bền vững không? Xu hướng sắp tới đây của đối thủ cạnh tranh sẽ là gì?,…
Một trong những phương pháp được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để phân tích đối thủ cạnh tranh đó là mô hình SWOT (điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức) của đối thủ.
Ngoài ra còn có một số phương pháp khác như:
- Nghiên cứu phương pháp bán hàng của đối thủ.
- Nghiên cứu trực tuyến trên các báo cáo về thị trường, ngành hàng của doanh nghiệp. Dựa vào các từ khóa tìm kiếm liên quan về sản phẩm/dịch vụ để tìm được danh sách các đối thủ có thứ hạng cao.
- Khảo sát thông qua khách hàng của doanh nghiệp bằng những câu hỏi như: Trước khi sử dụng sản phẩm/dịch vụ của bạn họ có từng sử dụng của đơn vị nào khác không, hiệu quả ra sao?
5.3. Xác định phương pháp định vị phù hợp
Sau khi đã xác định được đối tượng khách hàng mục tiêu, đối thủ cạnh tranh và giá trị cốt lõi của thương hiệu, đã đến lúc doanh nghiệp cần lựa chọn phương pháp định vị phù hợp. Ở mục 4, GOBRANDING đã giới thiệu 9 phương pháp định vị, tùy thuộc vào mục đích mà doanh nghiệp có thể lựa chọn cho phù hợp.
Tuy nhiên cần lưu ý, dù định vị theo phương pháp nào thì cũng cần tạo ra sự khác biệt của riêng bạn vì đó sẽ là lợi thế để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Đây cũng chính là yếu tố có thể thuyết phục khách hàng chuyển đổi từ sản phẩm đang dùng sang một sản phẩm mới.
5.4. Đặt thương hiệu lên sơ đồ định vị
Sơ đồ định vị thương hiệu là gì? Sơ đồ định vị thương hiệu hay còn gọi là bản đồ định vị thương hiệu thông thường sẽ bao gồm 2 trục chính là giá cả và chất lượng. Sơ đồ này giúp doanh nghiệp xác định được chính xác vị trí của thương hiệu và so sánh được với đối thủ cạnh tranh. Hai thuộc tính giá cả và chất lượng trên sơ đồ sẽ có thể được thay đổi tùy thuộc vào nhận thức của khách hàng về sản phẩm hoặc dịch vụ của doanh nghiệp.
Từ biểu đồ định vị, bạn sẽ dễ dàng xác định được thị trường ngách và vị trí mà thương hiệu mong muốn. Khách hàng không những quan tâm đến thương hiệu của bạn có sự khác biệt như thế nào với đối thủ cạnh tranh mà họ cũng muốn xác định thương hiệu của bạn đang hoạt động ở lĩnh vực nào. Vì thế, vị trí thuận lợi nhất trên sơ đồ định vị sẽ là điểm vừa phát huy được điểm khác biệt của thương hiệu, vừa khoanh vùng được lĩnh vực mà thương hiệu đang hoạt động.
5.5. Kiểm tra mức độ hiệu quả của chiến lược định vị
Kiểm tra, đánh giá luôn là bước đóng vai trò quan trọng trong mọi chiến lược. Việc kiểm tra, đánh giá, thu thập phản hồi từ khách hàng sẽ giúp bạn đảm bảo được chiến lược định vị của mình có mang lại được hiệu quả như kỳ vọng. Liệu rằng chiến lược có thể giúp doanh nghiệp phát triển trong tương lai hay không. Nếu chưa đạt được cần đề ra những giải pháp kịp thời để khắc phục.
6. Ví dụ về định vị thương hiệu thành công của Nike
Nike được thành lập năm 1964 là một công ty đồ thể thao của Mỹ. Từ sau những năm 2000, Nike đã có mặt tại hơn 170 quốc gia, chiếm thị phần lớn trên thị trường và dường như vượt xa các đối thủ cạnh tranh về doanh thu. Logo “swoosh” của Nike được công nhận trên toàn thế giới.
Điều khiến cho Nike có được thành công như ngày hôm nay là dựa vào phương pháp tiếp thị thông minh, trong đó việc định vị thương hiệu đóng vai trò cốt lõi:
Định vị khác biệt
Nhà đồng sáng lập Nike từng chia sẻ rằng: “Một đôi giày tốt phải đáp ứng 3 tiêu chí: nhẹ, thoải mái, đi được quãng đường dài”.
Nike định vị mình là dòng sản phẩm cao cấp, họ tập trung vào phân khúc vận động viên chuyên nghiệp, những người vận động thể thao hoặc có lối sống lành mạnh. Thị trường này rất tiềm năng và người tiêu dùng luôn nghiêm túc với quyết định mua hàng của họ.
Nike có thể giữ được hình ảnh cao cấp cũng như việc định giá như vậy nhờ vào các yếu tố:
- Thiết kế tối giản nhưng hiện đại với những gam màu tinh tế nhưng không kém phần thời thượng.
- Liên tục cập nhật mẫu mã mới để đáp ứng nhu cầu không ngừng thay đổi của người tiêu dùng.
Định vị bằng sự thấu cảm với người dùng thông qua Storytelling truyền cảm hứng
Nike được mệnh danh là bậc thầy truyền cảm hứng thông qua những câu chuyện nhân văn khuyến khích mọi người không bỏ cuộc và hãy chăm chỉ luyện tập để đạt được mục tiêu của họ với thông điệp “Just do it”.
Nike đã đáp ứng nhu cầu của người dùng qua các khía cạnh:
- Lợi ích lý tính: sản phẩm đẹp, nhẹ, dễ mang và di chuyển.
- Lợi ích cảm tính: khuyến khích người trẻ thực hiện đam mê của mình, tích cực sống khỏe và chú trọng hơn về rèn luyện thể chất để đạt được mục tiêu của mình.
Định vị thương hiệu số (Digital Banding) hiệu quả
Khách hàng của Nike phần lớn là những người trẻ vì vậy họ sử dụng mạng xã hội rất nhiều. Nike có một lượng lớn người theo dõi trên Facebook, Twitter và đặc biệt là Instagram. Thương hiệu này đã kết nối với người tiêu dùng thông qua các nền tảng mạng xã hội và đạt được độ nhận diện cao của khách hàng với 240 triệu người theo dõi trên Instagram, 9.4 triệu người theo dõi trên Twitter, 35.8 triệu người theo dõi trên Facebook.
Đối với một công ty hướng đến thế hệ trẻ như Nike, phát triển nội dung trên mạng xã hội là một phần quan trọng trong chiến lược marketing của họ. Đồng thời, những nội dung mà Nike đăng tải trên nền tảng số luôn tương xứng với những thông điệp và hành động mà họ đang thực hiện để đảm bảo sự nhất quán xuyên suốt.
Các chiến thuật được sử dụng trong chiến lược marketing qua mạng xã hội của Nike là:
- Nội dung truyền thông xã hội của Nike do người dùng tạo: Trên Instagram của Nike có một kênh dành riêng cho phụ nữ là Nike Women, với nội dung xoay quanh nữ quyền, truyền cảm hứng cho lối sống thể thao, lành mạnh. Nike mang đến thông điệp rõ ràng: “Hãy tự chăm sóc bản thân”.
- Tương tác, lắng nghe khách hàng: Các trang mạng xã hội được Nike sử dụng rất tốt để làm nơi lắng nghe khách hàng. Đây là một trong những công cụ có chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả rất tốt.
- Hợp tác với những người nổi tiếng: Trên các trang mạng xã hội của Nike bạn sẽ dễ dàng bắt gặp những KOL trong giới thể thao như Tiger Woods, Serena Williams, Rafael Nadal, v.v… Mỗi một người trong số họ đều có những câu chuyện truyền cảm hứng riêng. Nike đã tận dụng để khiến cho khách hàng của họ có thể liên kết và suy ngẫm về bản thân mình.
Bên cạnh đó Nike sử dụng hình thức liên kết với những người có sức ảnh hưởng để review sản phẩm của mình. Khi search từ khóa “nike review” trên Youtube sẽ cho ra hàng ngàn kết quả. Với sự sáng tạo của những người có tầm ảnh hưởng mà các chủ đề liên quan đến Nike có mức độ phổ biến nhất định trên nền tảng Youtube.
Như vậy, Nike đã rất thành công trong việc xây dựng chiến lược định vị nhất quán trên cả các nền tảng offline và online. Câu chuyện định vị thương hiệu thành công của Nike chính là một bài học để các doanh nghiệp có thể học tập trong quá trình xây dựng thương hiệu, đặc biệt là việc phát triển thương hiệu số của mình.
7. Kết luận
Có thể thấy việc xây dựng một chiến lược định vị đúng đắn trong môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay đóng vai trò vô cùng quan trọng. Doanh nghiệp sở hữu một thương hiệu số phát triển sẽ là điều kiện thuận lợi giúp các chiến lược được thực thi hiệu quả hơn. Chúng tôi hy vọng những chia sẻ trong bài viết này về định vị thương hiệu, quy trình định vị cũng như bài học thành công của Nike đến từ việc định vị thương hiệu số hiệu quả sẽ giúp bạn nắm được thông tin hữu ích và áp dụng cho doanh nghiệp của mình.